Για πολλούς από μας τους
εκπαιδευτικούς, κυρίως αυτούς που κατορθώνουν να σώσουν τη νεανικότητά τους, το
άνοιγμα του σχολείου σημαίνει αυτόματα ζωντάνια, χαρά, φρέσκια αρχή απαλλαγμένη από λάθη, νέους
στόχους. Για κάποιους άλλους, κάποιες χρονιές, φαίνεται βαρύ στις πλάτες μας το φορτίο της
νέας αρχής, ειδικότερα εφόσον νιώθουμε ότι «γηράσκομεν αεί διδάσκοντες αυτούς που είναι πάντα νέοι2». Επειδή φέτος ανήκω, δεν ξέρω γιατί, στη
δεύτερη κατηγορία, ψάχνοντας στο διαδίκτυο για να βρω όρεξη και κίνητρο για τη
χρονιά που έρχεται και να αλιεύσω ιδέες,
έπεσα πάνω σε ένα πολύ ενδιαφέρον animation3, σας το διηγούμαι
σύντομα: δύο χρωματιστοί άνθρωποι, πατέρας και γιος, ζουν σε μια κοινότητα
ασπρόμαυρων ανθρώπων. Ο γιος αντιμετωπίζει προβλήματα στο σχολείο, γιατί το
χρωματιστό και λουλουδάτο γράψιμό του τον οδηγεί σε μπελάδες. Χάνει σιγά σιγά το
χρώμα του, ώσπου η αγάπη του πατέρα του,
ο οποίος αποδέχεται και αγκαλιάζει την πολύχρωμη προσωπικότητά του, τον σώζει.
Μια φίλη έδειξε στη δεκαπεντάχρονη κόρη της το
βίντεο και η αντίδρασή της μας εξέπληξε και τις δυο: έκλαψε, και μάλιστα με ένα
κλάμα γεμάτο και εκτονωτικό. Είναι ένα όμορφο και χαρούμενο παιδί στην εφηβεία,
που βαριέται αφόρητα τις μεθόδους του σχολείου -το δείχνει σε κάθε ευκαιρία- όμως
διαβάζει για λόγους ευσυνειδησίας. Στην περίπτωση αυτή η αντίδρασή της έδειξε
ότι η «απέναντι» πλευρά έχει ανοιχτά τα μάτια της ψυχής της, ψάχνει για
λουλούδια και χρώμα.
Συνεχίζοντας πιο επίμονα την αναζήτηση βρήκα ένα
δεύτερο βίντεο, όπου ο εκπαιδευτικός Σπύρος Κασιμάτης4 σε ομιλία σε
κοινό μαθητών και καθηγητών έκανε λόγο για τα συναισθήματα, τη φαντασία και
κυρίως για τα όνειρα και τον ρόλο τους στην εκπαιδευτική διαδικασία. Εντοπίζει
τρία στοιχεία στα όνειρα. Αντιγράφω, από τη ζωντανή και σε περιεχόμενο και σε
γλώσσα ομιλία του:
-
«Τα
όνειρα είναι γήινα, δηλαδή είναι εφικτά, είναι φτιαγμένα από χώμα και ιδρώτα· γίνονται·
τα φτιάχνουμε· τα πραγματοποιούμε.
-
Τα
όνειρα είναι φτιαγμένα από σκέψη και μες στη σκέψη υπάρχει και η φαντασία, δεν
είναι δύο ξένα μεταξύ τους πράγματα αυτά, δεν μπορούμε να σκεφτούμε χωρίς τη
φαντασία, δεν μπορούμε να σκεφτούμε χωρίς τα συναισθήματά μας, από τα συναισθήματά
μας σκεφτόμαστε.
-
Τα
όνειρα χρειάζονται δουλειά, όχι σκληρή αλλά χορταστική.
-
Τα
όνειρά μας είμαστε εμείς.»
Σκέφτομαι μήπως τελικά κλέβουμε το όνειρο και το
χρώμα από τους μαθητές, ακούσια ή και καλοπροαίρετα, αλλά το κάνουμε. Μπορούμε,
άραγε, να προσπαθήσουμε με επιμονή να τους βοηθήσουμε να τα ξαναβρούν, βάζοντας
στο κέντρο του ενδιαφέροντος αυτούς και όχι τις διατάξεις που έρχονται βροχηδόν
και αενάως; Μπορούμε να παραγκωνίσουμε τους φόβους και τα εμπόδια που στήνουμε εμείς
ή άλλοι μπροστά μας; Μήπως είναι καιρός να θυμηθούμε το όνειρο με το οποίο
ξεκινήσαμε ως δάσκαλοι, να κάνουμε τους
ανυποψίαστους μικρούς να δουν μέσα από τα μάτια μας ότι το ταξίδι στη γνώση,
ακόμη κι αν φαίνεται φτωχό, είναι υπέροχο και περιλαμβάνει και τα όνειρα και τη
φαντασία και τα συναισθήματα και την ελευθερία και τον αυθορμητισμό και τα
χρώματα; Όμορφο όνειρο για φέτος, όπως όλα τα όνειρα, θα πείτε. Θα το
πλησιάσουμε; Θα δείξει.
Καλό
ταξίδι στη γνώση, λοιπόν, μέσα στις χρωματιστές σχολικές αίθουσες!
1Το κείμενο «Οι δάσκαλοι και τα όνειρα»
δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Έρευνα» των Τρικάλων στις 12/9/2018.
2 Από το ποίημα «Ευδόκιμος υπηρεσία» της Τασούλας
Καραγεωργίου